Articles by වෛද්‍ය නාලක ප්‍රියන්ත

උගුරේ වේදනාව යනු දරුවන් අතර තරමක් සුලභ තත්ත්වයකි. බොහොමයක් උගුරේ වේදනාවන් හටගන්නේ වෛරස් ආසාදන හේතුවෙනි. ඒ අතර, සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව සහ සෙම්ප්‍රතිශ්‍යාව වැනි රෝග ලක්ෂණ ඇති කරන වෛරස වර්ග ප්‍රමුඛස්ථානයක් ගනී. බැක්ටීරියා ආසාදන නිසාද දරුවාගේ උගුරේ වේදනාවක් ඇතිවිය හැක. බොහොමයක් අවස්ථා වලදී, බැක්ටීරියා නිසා ඇතිවන උගුරේ වේදනාව හටගන්නේ Streptococcus pyogenes නැමැති බැක්ටීරියාව නිසාය. කෙසේ වුවත්, එය අවුරුදු දෙකට වඩා අඩු දරුවන්ට ඇතිවන්නේ කලාතුරකිනි. උගුරේ වේදනාව ඇතිවන්නේ ආසාදනය වීමක් නිසාම පමණක් නොවේ. ඇතැම්විට, අසාත්මිකතා (Allergies) ඇතිවිට සහ වියළි වාතයට නිරාවරණය වීම නිසාද උගුරේ වේදනාව ඇතිවිය හැක. එමෙන්ම, දිගටම ඔබේ දරුවා සිගරට් දුම් වලට නිරාවරණය වේ නම්, කල් පවතින උගුරේ වේදනාවක් ඇතිවිය හැක.  …

ප්‍රමාණවත් ලෙස ව්‍යායාම කිරීමෙන් ලැබෙන එක් වාසියක් වන්නේ, දවස පුරා සක්‍රීයව වැඩ කටයුතු කිරීමට ශක්තිය ලැබීමයි. නමුත්, එසේ නොවන අවස්ථාද පැවතිය හැක. ව්‍යායාම කිරීමට පෙර තිබුනාටත් වඩා වෙහෙසකාරී බවක් ව්‍යායාම කිරීමෙන් අනතුරුව ඇතිවේ නම්, එයින් ගම්‍ය වන්නේ යම්කිසි ගැටළුවක් ඇති බවයි. එසේ වීමට හේතු කිහිපයක් පැවතිය හැක. එම හේතුව හඳුනා ගෙන එය නිවැරදි කරගැනීමෙන්, ව්‍යායාම කිරීමේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ලැබෙන එදිනෙදා කටයුතු කිරීමට අවශ්‍ය ශක්තිය ලබාගැනීම එතරම් අපහසු කාර්යයක් නොවනු ඇත.   සෙමෙන් ආරම්භ කරන්න. එකවරම සියළු ව්‍යායාම කිරීමට හෝ වැඩි තීව්‍රතාවයකින් ව්‍යායාම කිරීම ආරම්භ කිරීමට උත්සාහ කිරීම එතරම් හොඳ දෙයක් නොවේ. ඔබ ව්‍යායාම කිරීමෙන් අනතුරුව ඇතිවන වෙහෙසකාරී බව ගැන සැලකිලිමත්…

ගර්භණී සමයේදී ඇතිවන ඔක්කාරය පිළිබඳව ගර්භණී වූ කාන්තාවන් බොහොමයකට අත්දැකීම් ඇතිවාට සැකයක් නැත. මෙය උදා ආබාධය (Morning sickness) ලෙස හැඳින්වේ. මෙම තත්ත්වය උදා ආබාධය ලෙස හැඳින්වුවද, දිවා කාලයේ හෝ රාත්‍රී කාලයේ ඕනෑම වේලාවක ඇතිවිය හැක. මෙලෙස ඔක්කාරය ඇතිවීම ගර්භණී සමයේ මුල් ත්‍රයිමාසිකය (First trimester) තුළ වැඩි වශයෙන් සිදුවනු දැකිය හැක. නමුත්, ඇතැම් කාන්තාවට මුළු ගර්භණී සමය පුරාවටම උදා ආබාධය පවතී. කලාතුරකින්, උදා ආබාධය උග්‍ර ලෙස ඇතිවන අතර, එය ගර්භණී අතිඡර්දිය (Hyperemesis gravidarum) ලෙස හැඳින්වේ. එසේ වූ විට, ගර්භණී මව රෝහල්ගත කර ප්‍රතිකර්ම ලෙස

ශාරීරික යෝග්‍යතාවය සහ නිසි පෝෂණය ආදී සාධක ඇත්නම් වැඩිහිටියෙකුට දිගු ආයුකාලයක් ගතකිරීම එතරම් අපහසු දෙයක් නොවේ. එමනිසා, සෞඛ්‍ය සම්පන්න දිවියකට අත්‍යාවශ්‍ය සංඝටක දෙකක් ලෙස ආහාර සහ ව්‍යායාම දැක්විය හැක. කෙසේ වුවත්, මෙහිදී මනස සහ ශරීරය අතර පවතින සම්බන්ධතාවයද අප අමතක නොකල යුතුය. දශක ගණනාවක් තිස්සේ, ව්‍යායාම, කායවර්ධනය, තන්තු බහුල ආහාර, එළවළු, පළතුරු ආදී සෞඛ්‍ය සම්පන්න දිවියකට අවැසි සාධක කතාබහට ලක්වුවත්, ඇතැම් විට පහසුවෙන් අමතක වන වැදගත් සාධකයක් වන්නේ අපේ මොළයයි. සමහර වෛද්‍ය පර්යේෂකයන්ට අනුව, කායික රෝග ගණනාවක්ම හටගැනීම සඳහා අපේ මොළය ක්‍රියාත්මක වන ආකාරය සැලකිය යුතු බලපෑමක් ඇතිකරයි. එබැවින්, මානසික සුවතාවය යනු අපට ඉතාම වැදගත් වන දෙයකි. හදිසි අනතුරකින් සිදුවූ…

අප සමාජයේ වෙසෙන බොහොමයක් අයගේ සිතෙහි බර අඩුකරගැනීමට සිතුවිල්ලක් තිබෙනවා යැයි පැවසුවහොත් එය පුදුමයක් නොවේ. මක්නිසාද, ශ්‍රී ලාංකීය ජනතාවගෙන් සැලකිය යුතු ප්‍රමාණයක් අධිබර හෝ ස්ථුලතාවයෙන් පෙළේ. වයස අවුරුදු 18-60 ත් අතර ශ්‍රී ලාංකිකයන් සැලකුවහොත්, පුරුෂයන්ගෙන් 22% කට අධිබර සහ 4.2% කට ස්ථුලතාවය පවතී. එම වයස් කාණ්ඩයේම කාන්තාවන් ගත්කල 24.6% ක් අධිබරෙන් සහ 6.9% ක් ස්ථුලතාවයෙන් පෙළේ. කෙසේ වුවත් ඔබේ බර අඩුකරගත යුත්තේ ඇයිද යන්න හේතු සහිතව අවබෝධ කරගතහොත්, එයම බර අඩුකරගැනීම සඳහා කටයුතු කිරීමට හොඳ පෙළඹවීමක් වනු ඇත. විශේෂයෙන්ම, බර වැඩිවීම නිසා ජීවිතයට සැලකිය යුතු තර්ජනයක් වියහැකි රෝග වලින් පෙළෙන්නන්ට සහ එවැනි රෝග වැළඳීමට වැඩි අවදානමක් ඇති අයට මෙය වැදගත්…

මාළු යනු මිහිපිට ඇති සෞඛ්‍ය සම්පන්නම ආහාර අතරින් එකක් යැයි පැවසුවහොත්, එය නිවැරදිය. ශ්‍රී ලංකාව වැනි මුහුදෙන් වටවූ කුඩා දූපතක ජීවත්වන අපට මාළු යනු දුලබ ආහාරයක්ද නොවේ. එය, ප්‍රධාන වශයෙන් ප්‍රෝටීන් සහ විටමින් D වැනි වැදගත් පෝෂ්‍ය පදාර්ථ වලින් සමන්විතය. එමෙන්ම, ඔබේ මොළය ඇතුළු සමස්ථ ශරීරයටම අවශ්‍ය වන ඔමේගා-3-මේද අම්ල (Omega-3-fatty acids) ලබාගත හැකි හොඳම ආහාර ප්‍රභවය වන්නේද මාළුය. මාළු ආහාරයට ගැනීමෙන් අපට ලැබෙන විද්‍යාත්මකව තහවුරු කල සෞඛ්‍ය ප්‍රතිලාභ පිළිබඳ මදක් පැහැදිලි කිරීම මෙම ලිපියෙහි අරමුණයි.   බොහොමයක් අයට අඩුවෙන් ලැබෙන වැදගත් පෝෂ්‍ය පදාර්ථ ගණනාවක්ම මාළු වල බහුලව පවතී. ඕනෑම මාළු වර්ගයක් ඔබේ සෞඛ්‍යයට හිතකර වන අතර, බොහොමයක් අයට අඩුවෙන්…

ඔබේ දරුවාගේ උගුරේ යමක් සිරවුවහොත්, එය ඔහුගේ හෝ ඇයගේ ජීවිතයට පවා තර්ජනයක් වියහැකි තත්ත්වයකි. බොහොමයක් අවස්ථා වලදී, දෙමව්පියන් හෝ වැඩිහිටියන් අනවශ්‍ය ලෙස කලබලයට පත්වී ගන්නා ඇතැම් ක්‍රියාමාර්ග නිසා තත්ත්වය දරුණු අතට හැරීම දක්නට ලැබේ. එමනිසා, ඔබේ දරුවාගේ උගුරේ යමක් සිරවුවහොත්, කලයුතු නිවැරදි ක්‍රියාමාර්ගයන් පිළිබඳ දැනුවත් කිරීම මෙම ලිපියෙහි අරමුණයි. එවැනි අවස්ථාවකදී අනවශ්‍ය ලෙස කලබලයට පත්වී කරන අනුවනකම් මගින් ඔබේ දරුවාට වන හානිය දරුණු වනබව සැමවිටම සිතේ තබාගන්න.   ඔබේ දරුවාගේ උගුරේ යමක් සිරවී ඇතිබව වටහාගන්නේ කෙසේද? ඔබේ දරුවා ක්ෂණිකව පහත සඳහන් ලක්ෂණ පෙන්වයි නම්, උගුරේ යමක් සිරවී ඇතිබවට සැකකල හැක. අමාරුවෙන් හුස්ම ගැනීම හෝ හතිය/ඇදුම වැනි ශබ්දයක් ඇසීම. කතාකිරීමට, ඇඬීමට,…

ඔබ දැනට ව්‍යායාම නොකරන්නේ නම්, එසේ කිරීමට හේතු මොනවාද? ඇතැම්විට එය, ව්‍යායාම කිරීම සඳහා ඔබට කාලය මදවීම, ප්‍රමාණවත් ශක්තියක් නොමැතිවීම, හෝ ඔබ ව්‍යායාම පිළිකුල් කිරීම වැනි හේතුවක් වියහැක. නොකෙරෙන ව්‍යායාම සඳහා හේතුවක් කෙසේ හෝ සොයාගැනීමට අප සැබැවින්ම දක්ෂය. නමුත්, බොහොමයක් හේතු සඳහා පිළියම් ඇත. එමනිසා, ව්‍යායාම කිරීම සඳහා උත්තේජනයක් ලබාගැනීමට එවැනි පිළියම් යෙදීම වඩාත් උචිත වේ. එබැවින්, නොකෙරෙන ව්‍යායාම සඳහා බහුලව ඉදිරිපත් කරන හේතු කිහිපයක් සහ ඒවාට ඇති පිළියම් වෙන් වෙන් වශයෙන් සාකච්ඡා කර බලමු.   “ව්‍යායාම කරන්න වෙලාවක් නැහැ” ඔබ දිනකට කොපමණ වෙලාවක් රූපවාහිනිය නරඹනවාදැයි මදක් සිතා බලන්න. කෙසේ වුවත්, ඔබ වැඩියෙන්ම කැමති වැඩසටහන් නැරඹීම නවතා දැමීම අත්‍යාවශ්‍ය නොවේ….

මද සරුභාවය යනු දරුවෙකු බලාපොරොත්තු වන යුවලකට ඇතිවිය හැකි සැලකිය යුතු මානසික ප්‍රශ්නයකි. කෙසේ වුවත්, ඒ සඳහා සිදුකල හැකි ප්‍රතිකර්ම ගණනාවක් පවතී. මද සරුභාවය සඳහා ඇති ප්‍රතිකාර පිළිබඳව මදක් විමසා බැලීම මෙම ලිපියෙහි අරමුණයි. මද සරුභාවය සඳහා ඇති ප්‍රතිකාර සාධක කිහිපයක් මත තීරණය වේ. ඒවා නම්: මද සරුභාවය ඇතිවීමට හේතුව/හේතු මද සරුභාවය පැවති කාලය කොතරම්ද යන්න ඔබේ සහ ඔබේ සහකරුගේ වයස ඔබේ සහ ඔබේ සහකරුගේ රුචිකත්වය සැබැවින්ම, මද සරුභාවයට හේතුවන ඇතැම් ගැටළු නිවැරදි කිරීම කල නොහැකි දෙයකි. නමුත්, ස්වාභාවිකව ගැබ් නොගන්නා ඇතැම් අවස්ථා වලදී, ආධාරක ප්‍රජනක තාක්ෂණික ක්‍රමවේදයන් (Assisted reproductive technology or ART) මගින් මද සරුභාවයෙන් පෙළෙන යුවලකට ගැබ්ගැනීම සඳහා…

ඔබගේ රුධිර පීඩනය මැනීම සඳහා වෛද්‍යවරයා සුළං පිරවිය හැකි පටියක් ඔබේ බාහුවේ ඔතා, එයට ක්‍රමයෙන් සුළං පුරවමින් සහ සුළං ඉවත් කරමින් පරීක්ෂා කරනු ඇත. ඒ සඳහා ඔහු හෝ ඇය රුධිර පීඩනමානය (Sphygmomanometer) නම් වූ උපකරණයක් භාවිතා කරයි. රුධිර පීඩනයෙහි අගය දක්වන්නේ රසදිය මිලිමීටර් (millimeters of mercury or mmHg) වලින් වන අතර එයට සංඛ්‍යා දෙකක් ඇතුලත් වේ. මුල් සංඛ්‍යාව මගින් ඔබේ හෘදය රුධිරය පොම්ප කරන විට ධමනි තුළ ඇති පීඩනය දැක්වෙන අතර, එය සංන්‍යස්ත පීඩනය (Systolic pressure) නම් වේ. දෙවන සංඛ්‍යාව මගින් ඔබේ හෘදය රුධිරය පොම්ප නොකරන අවස්ථාවේදී ධමනි තුළ ඇති පීඩනය දැක්වෙන අතර, එය වින්‍යස්ත පීඩනය (Diastolic pressure) නම් වේ….

මිතුරන් හා ඥාතීන් ඇසුරුකරන විට මෙන්ම, නිවසේදී හා කාර්යාලයේදී කටයුතු කරන විට මතුවන ගැටළු වලට සාර්ථකව මුහුණදීමටද ආත්ම විශ්වාසය වැදගත් වේ. ආත්ම විශ්වාසය නැතිවුවහොත්, ඔබේ දෛනික කටයුතු කරගැනීමට පවා අපහසු බවක් ඔබට දැනෙනු ඇත. ඔබේ ආත්ම විශ්වාසය පළුදු කරන සිතුවිලි සහ හැසිරීම් සියල්ල ඉවත්කිරීමට ඔබට නොහැකි වුවත්, ඇතැම් ක්‍රියාකාරකම් වලට ඔබේ ආත්ම විශ්වාසය වර්ධනය කලහැක.   සෘණාත්මක සිතුවිලි හඳුනාගැනීම. ඔබේ සිතුවිලි ආත්ම විශ්වාසය කෙරෙහි විශාල බලපෑමක් ඇතිකරන්නේ යැයි පැවසුවහොත්, එය සත්‍යයකි. ඔබ අතින් අත්වැරදීමක් සිදුවන සැමවිටම “මම කොතරම් මෝඩ දෙයක්ද කලේ?” හෝ “ඇයි මම එහෙම කලේ?” වශයෙන් සිතුවිලි ඔබේ සිත තුළ ඉබේම ජනිත වියහැක. මෙවැනි සිතුවිලි කෙරෙහි අවධානය යොමුකරන්න. ඉන්…

හෘත්වාහිනික ව්‍යායාම (Cardiovascular exercises) එකක්වත් නොකර බර අඩුකරගැනීමට හැකියාව ඇතැයි කිවහොත් ඔබ පුදුමයට පත්වේවි. නමුත්, එය සත්‍යයකි. ඔබ හෘත්වාහිනික ව්‍යායාම කිරීමට අකමැති නම් හෝ දිවීම, බයිසිකල් පැදීම, පිහිනීම වැනි ශාරීරික ක්‍රියාකාරකම් කිරීමට හැකියාව නැත්තෙක් නම්, ඔබේ ශරීරයේ බර අඩුකරගැනීමට සහ පවතින සෞඛ්‍ය සම්පන්න බර පවත්වා ගැනීමට විකල්ප ක්‍රම ගණනාවක්ම ඇත. ඔබ කලයුත්තේ සරළ සිද්ධාන්ත කිහිපයක් අනුගමනය කිරීම පමණි.   ඔබේ ආහාර වේල පිළිබඳව පරීක්ෂාකාරී වන්න. ඔබේ ශරීරයේ බර අඩුකරගැනීම සඳහා එදිනෙදා ඔබට අවශ්‍ය කරන කැලරි ප්‍රමාණයට වඩා අඩු කැලරි ප්‍රමාණයක් පරිභෝජනය කල යුතුය යන්න ඔබ විසින් සිතේ තබාගත යුතු එක් සිද්ධාන්තයකි. ශරීරයේ ඇති මේදය කිලෝග්‍රෑම් එකක් යනු අමතර කැලරි 7778…