ගර්භණීභාවය

සැබැවින්ම, සෑම දරුවෙක්ම දෙමව්පියන්ට මෙන්ම දැයට ද ආශිර්වාදයකි. එමෙන්ම, සෑම දරුවෙක්ටම සෞඛ්‍ය සම්පන්න දිවියකට සහ උපරිම දක්ෂතාවයන් ලඟාකර ගැනීමට දෙමව්පියන්ගේ නිසි රැකවරණය ලැබිය යුතුමය. එමනිසා, සෑම දරුවෙක්ටම ආදරය සහ රැකවරණය නිසි ලෙස, සමව ලැබීමට දරු උපත් අතර නිසි පරතරයක් පැවතීම අත්‍යාවශ්‍ය සාධකයක් වේ. ගර්භණී සමය යනු මවට මෙන්ම, කුස තුළ වැඩෙන දරුවාට ද ආවේණික වූ අවදානම් පවතින කාලයක් බැවින් සියළුම දරු උපත් සැලසුම් සහගත වීම වැදගත් වේ. මව්පිය යුවලක් ඊළඟ දරු පිළිසිඳ ගැනීම සැලසුම් කිරීමේදී, සැලකිලිමත් විය යුතු කරුණු කිහිපයක් මෙසේ සඳහන් කළ හැක. සෞඛ්‍ය තත්ත්වය වයස දරුවන් ලැබීමේ සහ රැක බලා ගැනීමේ හැකියාව සාමාජයීය සහ ආර්ථික ගැටළු තමන්ට අවශ්‍ය…

මවක් වීම, විවාහක තරුණ කාන්තාවකගේ සිහින වලින් එකක් යැයි පැවසුවහොත් එය නිවැරදියි. නමුත්, දරු පිළිසිඳ ගැනීමකටත් පෙර සූදානම් වීමක් තිබීම ඉතාම වැදගත් බව ඔබ දන්නවාද? ඔබ මවක් වීමට බලාපොරොත්තු වන්නේ නම්, ඔබ දැනගත යුතු සහ අනුගමනය කල යුතු වැදගත් කරුණු කිහිපයක් පිළිබඳව පැහැදිලි කිරීමටයි මෙම ලිපිය පලකරන්නේ. දරු පිළිසිඳ ගැනීමකට සුදුසුම වයස සහ කාලය කුමක්ද? තරුණියක් වයස අවුරුදු 18 ක් වීමට පෙර ගැබ්ගැනීම එතරම් හිතකර නොවේ. මක්නිසාද, වයස අවුරුදු 18 ක් සම්පූර්ණ වීමට පෙර ගැහැණු දරුවෙක් දරු පිළිසිඳ ගැනීමකට ශාරීරිකව සහ මානසිකව වර්ධනය වී නැහැ. එමෙන්ම, වයස අවුරුදු 18 කට පෙර ගැබ්ගැනීමක් සිදුවුවහොත්, ගර්භණී සමයේදී සහ දරු ප්‍රසූතියේදී සංකූලතා හටගැනීමට…

ගර්භණී අවධියේදී ඇතිවන සමහර ලක්ෂණ එම කාලය තුළ ඇතිවන සාමාන්‍ය ලක්ෂණ වන අතර, ඇතැම් ලක්ෂණ අවදානම් සහගත අවස්ථාවක් පෙන්නුම් කරන ඒවා විය හැකියි. එමනිසා, එවැනි අවදානම් සහගත අවස්ථා පිළිබඳව දැනුවත් වී සිටීම මගින්, කුස තුළ වැඩෙන දරුවාට සහ මවට සිදුවිය හැකි හානි අවම කරගැනීමට හෝ වළක්වා ගැනීමට හැකියාව ලැබේ. එමගින්, ඊළඟ මාතෘ සායන දිනය තෙක් සිට වෛද්‍ය උපදෙස් ලබාගත යුත්තේ කුමන ලක්ෂණ සඳහාද, වහාම රෝහල්ගත විය යුත්තේ කුමන ලක්ෂණ සඳහාද යන්න තීරණය කිරීමට මවට හැකියාව ලැබේ. ගර්භණී මවක් වහාම රෝහල්ගත විය යුතු අවදානම් සහගත අවස්ථා 7 ක් පිළිබඳව මෙම ලිපියෙන් පැහැදිලි කෙරේ. පහත සඳහන් ලක්ෂණ එකක් හෝ ගර්භණී මවකට ඇත්නම්,…

සිසේරියන් සැත්කමකට පසුව මවක් අනුගමනය කලයුතු උපදෙස් පිළිබඳව මදක් පැහැදිලි කිරීමට මෙම ලිපිය සකස්කර ඇත. මක්නිසාද, මෙම උපදෙස් නිසි පරිදි අනුගමනය කිරීමෙන්, මවට සහ අලුත උපන් දරුවාට සංකූලතා හටගැනීම අවම කරගැනීමට හැකියාව ලැබේ. සිසේරියන් සැත්කම සිදුකිරීමෙන් අනතුරුව ශරීරයේ පහළ කොටසේ ඇති හිරිවැටුණු ස්වභාවය ඉවත්වීමට පැය 4-5 ක් පමණ ගතවේ. ශල්‍යකර්මයෙන් අනතුරුව ඇතිවන වේදනාව අවම කරගැනීම සඳහා වෛද්‍යවරු නිර්දේශ කරන වේදනා නාශක නිසි පරිදි ගැනීම කල යුතුය. එමෙන්ම, අලුත උපන් දරුවාට හොඳින් මව්කිරි ලබාදීමත් ඉතාම වැදගත්. සැත්කමෙන් පසුව, දෙවන දිනය එළඹෙන විට බොහොමයක් මව්වරු ඇඳෙන් බැස ඇවිදීම සිදුකරයි. කෙසේ වුවත්, සිසේරියන් සැත්කමකට පසුව ඉක්මනින් ශරීරය යථා තත්ත්වයට පත්වීම සඳහා ඇවිදීම වැදගත්…

සිසේරියන් සැත්කමකින් දරු උපත සිදුකිරීමට බලපාන හේතු සාධක මත සිසේරියන් ශල්‍යකර්මය (Cesarean delivery or C-section) මදක් වෙනස්විය හැකි මුත්, එය සිදුකරන අනුපිළිවෙල බොහෝදුරට සමානය. එමනිසා, සිසේරියන් සැත්කමක් සිදුකරන ආකාරය සරළ ලෙස පැහැදිලි කිරීම සඳහා මෙම ලිපිය සකස්කර ඇත. සැත්කම කිරීමට පෙර පූර්ව සැලසුම් කල සිසේරියන් ශල්‍යකර්මයකට පෙර, ගර්භණී මවට සබන් යොදා හොඳින් ස්නානය කිරීමට උපදෙස් ලබාදේ. එමගින්, සැත්කම කිරීමෙන් පසුව ආසාදනය වීම් ඇතිවීම අවම කරගැනීමට හැකියාව ලැබේ. නමුත්, හදිසි සිසේරියන් ශල්‍යකර්මයකට මවක් සූදානම් කිරීමේදී එසේ කිරීමට කාලය නොලැබෙන්න පුලුවනි. එමෙන්ම, සැත්කම කිරීමට පෙර යටිබඩ සහ ලිංගාශ්‍රිත රෝම ඉවත්කිරීමටද උපදෙස් ලබාදෙන අතර, මුත්‍රාශය හිස්ව තබාගැනීම සඳහා මුත්‍රා බටයක් ඇතුළුකිරීම සිදුකරනු ලැබේ….

ඔබේ දරුවා බිහිකිරීම සඳහා සිසේරියන් සැත්කමක් (Cesarean delivery or C-section) සිදුකිරීමට සැලසුම්කර තිබේ නම්, ඔබේ වෛද්‍යවරයා විසින් නිර්වින්දන විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙක් වෙත ඔබව යොමුකරනු ඇත. මක්නිසාද, බොහෝවිට සිසේරියන් සැත්කම සිදුකරන්නේ කොඳු ඇට පෙළට ඖෂධයක් නික්ෂේපනය කර, ඔබේ නාභියෙන් පහළ හිරිවැට්ටවීමෙන් අනතුරුවයි. එමනිසා, සැත්කම අතරතුර ඔබ සිහියෙන් පසුවුවත් වේදනාවක් ඇතිවීම සිදුනොවේ. නිර්වින්දන වෛද්‍යවරයෙක් විසින් ඔබව පරීක්ෂා කරනු ලබන්නේ, මෙම නිර්වින්දන ක්‍රමවේදයට ලක්වීමට ඔබ සුදුසු දැයි සහ එයින් යම් සංකූලතාවයක් ඇතිවිය හැකි දැයි පරීක්ෂාකර බැලීමටයි. හදිසි අවස්ථාවකදී, නාභියෙන් පහළ හිරිවැට්ටවීම වෙනුවට, ඔබව සිහිනැතිකර සිසේරියන් සැත්කම සිදුකිරීමට තීරණය කලහැකියි. එවිට, නාභියෙන් පහළ හිරිවැට්ටවීම මෙන් නොව, සැත්කම අතරතුර සිදුවන කිසිවක් ඔබට දැකීමට, ඇසීමට, හෝ දැනීමට…

සිසේරියන් සැත්කම (Cesarean delivery or C-section) යනු ගර්භණී මවගේ උදර බිත්තියේ සහ ගර්භාෂයේ සිදුකරන කැපුමක් තුලින් දරුවෙකු බිහිකිරීමට සිදුකරන සැත්කමකි. ඇතැම් ගර්භණී මව්වරුන්ට සාමාන්‍ය දරු ප්‍රසූතියක් සිදුකිරීම නුසුදුසු වන අවස්ථා වලදී, ප්‍රසව සහ නාරිවේද විශේෂඥ වෛද්‍යවරයෙකු මෙම සැත්කම නිර්දේශ කිරීම සිදුකරයි. බොහෝවිට එසේ කිරීමට හේතුව වන්නේ ගර්භණී අවධියේදී ඇතැම් සංකූලතා පැවතීම, සාමාන්‍ය දරු ප්‍රසූතියක් සිදුකලහොත් සංකූලතා ඇතිවීමේ අවදානමක් පැවතීම, සහ පෙර දරු ප්‍රසූතියක් සිසේරියන් සැත්කමකින් සිදුකර තිබීම වැනි සාධකයි. ශ්‍රී ලංකාවේ සිදුකරන දරු උපත් අතරින් ආසන්න වශයෙන් 1/3 ක් පමණ සිසේරියන් සැත්කම මගින් සිදුකිරීමට අවශ්‍ය වේ. සාමාන්‍යයෙන්, සිසේරියන් ශල්‍යකර්මය සඳහා ගතවන්නේ පැයකටත් වඩා අඩු කාලයක් වන අතර, ශ්‍රී ලංකාවේ බොහොමයක්…

සෑම ගර්භණී මවකගේම අපේක්ෂාව වන්නේ තම කුස තුළ සිටින සිඟිත්තාගේ සෞඛ්‍ය සම්පන්න වැඩීමයි. නමුත්, ඇතැම් විට කුස තුළ වැඩෙන දරුවා නිසි පරිදි නොවැඩෙන්න පුලුවන්. කුස තුළ වැඩෙන දරුවාගේ වර්ධනය අඩුවීම (Intrauterine growth restriction or IUGR) යනු නූපන් බිළිඳාගේ වර්ධනය වන වේගය අඩුවීම නිසා ඔහු හෝ ඇය ප්‍රමාණවත් පරිදි නොවැඩී තිබීමයි. මෙසේ සිදුවීම නිසා සිඟිති දරුවාට ගර්භණී අවධිය තුළ, දරු උපතේදී මෙන්ම, ඉපදුනු පසුවත් යම් සෞඛ්‍ය ගැටළු ඇතිවීමට ඉඩ තිබේ.   කුස තුළ වැඩෙන දරුවාගේ වර්ධනය අඩුවීමේදී ඇතිවිය හැකි සෞඛ්‍ය ගැටළු මොනවාද? අඩු උපත් බර සාමාන්‍ය දරු ප්‍රසූතියේදී ඇතිවන ආතතීන් දරාගත නොහැකිවීම දරුවාගේ ශරීරයේ ඔක්සිජන් මට්ටම අඩුවීම (Hypoxia) දරුවාගේ ශරීරයේ සීනි…

ගර්භණී සමයේදී ඇතිවන ඔක්කාරය පිළිබඳව ගර්භණී වූ කාන්තාවන් බොහොමයකට අත්දැකීම් ඇතිවාට සැකයක් නැත. මෙය උදා ආබාධය (Morning sickness) ලෙස හැඳින්වේ. මෙම තත්ත්වය උදා ආබාධය ලෙස හැඳින්වුවද, දිවා කාලයේ හෝ රාත්‍රී කාලයේ ඕනෑම වේලාවක ඇතිවිය හැක. මෙලෙස ඔක්කාරය ඇතිවීම ගර්භණී සමයේ මුල් ත්‍රයිමාසිකය (First trimester) තුළ වැඩි වශයෙන් සිදුවනු දැකිය හැක. නමුත්, ඇතැම් කාන්තාවට මුළු ගර්භණී සමය පුරාවටම උදා ආබාධය පවතී. කලාතුරකින්, උදා ආබාධය උග්‍ර ලෙස ඇතිවන අතර, එය ගර්භණී අතිඡර්දිය (Hyperemesis gravidarum) ලෙස හැඳින්වේ. එසේ වූ විට, ගර්භණී මව රෝහල්ගත කර ප්‍රතිකර්ම ලෙස

මද සරුභාවය යනු දරුවෙකු බලාපොරොත්තු වන යුවලකට ඇතිවිය හැකි සැලකිය යුතු මානසික ප්‍රශ්නයකි. කෙසේ වුවත්, ඒ සඳහා සිදුකල හැකි ප්‍රතිකර්ම ගණනාවක් පවතී. මද සරුභාවය සඳහා ඇති ප්‍රතිකාර පිළිබඳව මදක් විමසා බැලීම මෙම ලිපියෙහි අරමුණයි. මද සරුභාවය සඳහා ඇති ප්‍රතිකාර සාධක කිහිපයක් මත තීරණය වේ. ඒවා නම්: මද සරුභාවය ඇතිවීමට හේතුව/හේතු මද සරුභාවය පැවති කාලය කොතරම්ද යන්න ඔබේ සහ ඔබේ සහකරුගේ වයස ඔබේ සහ ඔබේ සහකරුගේ රුචිකත්වය සැබැවින්ම, මද සරුභාවයට හේතුවන ඇතැම් ගැටළු නිවැරදි කිරීම කල නොහැකි දෙයකි. නමුත්, ස්වාභාවිකව ගැබ් නොගන්නා ඇතැම් අවස්ථා වලදී, ආධාරක ප්‍රජනක තාක්ෂණික ක්‍රමවේදයන් (Assisted reproductive technology or ART) මගින් මද සරුභාවයෙන් පෙළෙන යුවලකට ගැබ්ගැනීම සඳහා…

මද සරුභාවය (Subfertility) සඳහා පරීක්ෂණ පැවැත්වීමට පෙර, ප්‍රසව සහ නාරිවේද විශේෂඥ වෛද්‍යවරයා ඔබේ සහ සහකරුගේ ලිංගික චර්යාවන් පිළිබඳ අවබෝධයක් ලබාගන්නා අතර, එය පදනම් කරගනිමින් ඔහු හෝ ඇය යම් යම් නිර්දේශයන් ලබාදෙනු ඇත. මද සරුභාවය ඇති ඇතැම් අඹු සැමියන්ට ඒ සඳහා හේතුවිය හැකි කිසිඳු විශේෂ හේතුවක් හඳුනාගත නොහැක. කෙසේ වුවත්, මද සරුභාවය ඇති අඹු සැමියන් දෙපළම සඳහා පරීක්ෂණ පැවැත්වීමෙන් අනතුරුව රෝග විනිශ්චයට එළඹිය හැක.   පුරුෂයන් සඳහා සිදුකරන පරීක්ෂණ මොනවාද? පුරුෂයන්ගේ සරුභාවය සඳහා ඔහුගේ වෘෂණ තුළ ප්‍රමාණවත් ලෙස සෞඛ්‍ය සම්පන්න ශුක්‍රාණු නිපදවීම සිදුවිය යුතුය. එමෙන්ම, ලිංගික එක්වීමකදී සහකාරියගේ යෝනි මාර්ගය තුළට ශුක්‍රාණු නිසි ලෙස විසර්ජනය වියයුතු අතර, ඒවා ඩිම්බය දක්වා ඵලදායී…

ගැබ්ගැනීමක් සිදුවීමට නම් ඩිම්බ මෝචනය සහ සංසේචනය ආශ්‍රිත සියළු පියවර පිළිවෙලින් සහ නිවැරදිව සිදුවිය යුතුය. ඇතැම්විට, මද සරුභාවයෙන් පෙළෙන අඹු සැමියන් යුවලෙහි, ඒ සඳහා හේතුවන ගැටළු උපතේ සිටම පැවත එන ඒවා මෙන්ම, පසුකාලීනව වර්ධනය වන ඒවාද විය හැක. එමනිසා, මද සරුභාවය ඇතිවීමට හේතු පිළිබඳව මදක් විමසා බැලීම වැදගත් විය හැක. සාමාන්‍යයෙන්, මද සරුභාවය ඇතිවූ අයගෙන් තුනෙන් එකකට පුරුෂයාගේ ඇති ගැටළු නිසා එය ඇතිවන අතර, තවත් තුනෙන් එකකට කාන්තාවගේ ඇති ගැටළු නිසා එය ඇතිවනු දැකිය හැක. ඉතිරි තුනෙන් එක හටගන්නේ දෙදෙනාගේම ඇති ගැටළු නිසාවෙන් හෝ කිසිඳු ගැටළුවක් හඳුනාගැනීමට නොහැකිවය.   මද සරුභාවය ඇතිවීමට පුරුෂයන්ගේ දක්නට ලැබෙන හේතු මොනවාද? අසාමාන්‍ය ශුක්‍රාණු නිපදවීම…

ඔබ සහ ඔබේ සහකරු හෝ සහකාරිය දරුවෙක් පිළිබඳ සිහින මවනවා විය හැක. නමුත්, ඇතැම්විට ඔබේ සිහිනය සැබෑවක් කරගැනීම අපහසු විය හැක. මෙය ඔබට පමණක් ඇති ගැටළුවක් යැයි කිසිවිටෙකවත් නොසිතන්න. මද සරුභාවය යනු ඔබ සහ ඔබේ සහකරු හෝ සහකාරිය කිසිඳු පවුල් සැලසුම් ක්‍රමයක් භාවිතා නොකර, නිතිපතා ලිංගිකව එකතු වුවත් අවම වශයෙන් වසරක කාලයක් තුළ වත් පිළිසිඳ ගැනීමක් සිදුනොවීමයි. මෙය, ඔබගේ, සහකරුගේ, හෝ දෙදෙනාගේම පවතින ගැටළු නිසා ඇතිවීම සිදුවේ. තරුණ යුවලක් කිසිඳු පවුල් සැලසුම් ක්‍රමයක් භාවිතා නොකර, දරුවකු බළාපොරොත්තුවෙන් වසරක කාලයක් නිතිපතා ලිංගිකව එක්වන්නේ යැයි සිතමු. සාමාන්‍යයෙන්, පළමු මාසය තුළ පිළිසිඳ ගැනීමක් සිදුවන්නේ 10% ක ගේ පමණි. මාස 6 ක් ගතවන විට…